Dev hücreli kemik tümörü nedir?

Diz ve el bileği bölgesinde sık görülen dev hücreli kemik tümörleri ağrı ve kemiği inceltmesinden dolayı yaşanan kırıklara neden olabilmektedir. Daha çok kadınlarda ve 20-40 yaş arasındaki kişilerde görülen dev hücreli kemik tümörleri iyi huylu kemik tümörleridir yani kanser değillerdir. Tekrarlamaya meyilli olan dev hücreli kemik tümörlerinin tedavisi kemikte yarattığı hasara göre farklılık gösterebilmektedir. Memorial Şişli Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü Uzmanları, iyi huylu kemik tümörleri sınıfında yer alan dev hücreli kemik tümörleri hakkında bilgi verdi.

Dev hücreli kemik tümörü nedir?

Dev hücreli kemik tümörü, iyi huylu (selim) kemik tümörlerinden biri olup tekrarlama riski yüksek olan, kemik içinde görülen kemiği incelten bir tümördür.  Birçok tümörde olduğu gibi dev hücreli kemik tümörünün de neden, nasıl ve niçin olduğu bilinmemektedir. 

Daha çok 20 ile 40 yaş arasında görülen dev hücreli kemik tümörü vücutta en sık diz bölgesinde ve el bileği bölgesinde ortaya çıkmaktadır. Ancak omuz, kalça- basen kemiklerinde görülebilen dev hücreli kemik tümörleri kadınlarda erkeklere oranla daha fazla yaşanabilmektedir. Ağrı hafif ve zamanla artmakta olup, mekanik yetmezlik nedeniyle kırık oluşmadıkça çok bariz şikayetler görülmez. Kemik bütünlüğü bozulup çevre yumuşak dokulara açılmaya başlayınca şişlik ve ağrı, daha belirgin hale gelir. Genelde izole tek bir yerde görülmekle birlikte çok nadir de olsa multifokal tutulum da görülebilir. Multifokal tulumlu olanlar daha çok paget hastalığıyla ilişkilidir.

Dev hücreli kemik tümörü belirtileri nelerdir?

Dev hücreli kemik tümörü belirtileri şu şekilde sıralanabilir; Dev hücreli kemik tümörlerinin en sık görülen belirtisi ağrıdır. Dev hücreli kemik tümörü zamanla kemiği incelttiğinden yetmezliğe bağlı ağrı olur. Erken dönemde ağrı hafif olup önemsenmeyebilir, ama zamanla kemikteki incelme arttıkça ağrı belirginleşir ve sürekli hale gelebilir. Kemikte incelme ve tümörün kemik dışına çıkması halinde yumuşak doku şişliğe görülebilir. Dev hücreli kemik tümörlerinin daha geç döneminde kemikte incelme arttığından kırık görülebilir ve hasta hafif düşme sonrası bile kırık nedeniyle hastaneye gelebilir.

Burada önemli olan, kırığı incelerken travmaya bağlı basit klasik bir kırık ile tümöre bağlı oluşmuş bir kırığın ayırt edilmesidir. Tümör zeminde oluşan kırık tedavisi klasik kırıklardan farklı olacaktır. 

Dev hücreli kemik tümörü teşhisi nasıl yapılır?

Dev hücreli kemik tümörü teşhisinde öncelikle hastanın yaşadığı klinik şikayetler, hastanın yaşı, şüphe edilen kemiğin bölgesi önemlidir. Genellikle dev hücreli kemik tümörü belirtileri yaşayan hastalarda direkt grafide kemikte erken evrede hafif kemik hasarı fark edilebilir. Ama erken evrelerde bu görüntüler belirgin olmadığı için gözden kaçabilir. Klinik şikayet veya şüphe üzerine çekilecek MR görüntülemede kemikteki hasarı, ödemi, kemik yıkımını tüm hatlarıyla belirgin bir şekilde görmem mümkündür. Manyetik Rezonans (MR) ilave olarak Bilgisayarlı Tomografi (BT) ile de incelemek gerekir. Bilgisayarlı Tomografi görüntülemesinde kemikte yaşanan hasar, olası kemik kırılmaları daha net görülebilmektedir. Dev hücreli kemik tümörü veya benzer tümörler olası ön tanılar belirlendikten sonra tüm bu bulguları multidispliner tümör konseyinde (ortopedi ve travmatoloji, radyoloji, patoloji, onkoloji)  tartışıp değerlendirip bir sonraki aşamaya geçilmelidir. Kesin tanı ancak biyopsi ile konulabilmektedir. Dev hücreli kemik tümörü kemik içinde olduğundan hafif sedasyon altında özel biyopsi iğneleri ile kemik içinden farklı bölgelerinden tümör dokusu alıp histo-patolojik inceleme yapılarak kesin tanı konulur.  

Biyopsi yapıldıktan sonra (yani tümörün içine bir şekilde dışardan girildikten sonra) en kısa sürede tanısının konulup uygun cerrahi tedavin yapılması oldukça önemlidir. Bu tanı veya tedavi süreci gecikirse tümör hücrelerinin sağlam dokulara yayılma riski mevcuttur.

Dev hücreli kemik tümöre tedavisi nasıl yapılır?

Dev hücreli kemik tümörünün tedavisi tümörün bulunduğu kemiğe ve kemikte yaptığı hasara göre değişebilmektedir. Cerrahi yöntem: Kemik içinde sınırlı bir bölgede ve cerrahi olarak tamamen çıkarılabilecek durumdaysa dev hücreli kemik tümörünün komple çıkarılması gerekmektedir. Ancak geride hücresel seviyede tümör hücreleri kalabilmekte, bu da tekrar tümörün oluşmasına neden olmaktadır. Sıvı Nitrojen tedavisi: Dev hücreli kemik tümörün tekrar oluşmasını engellemek için adjuvan tedavi denilen sıvı azot (nitrojen), fenol, alkol gibi birtakım kimyasal yöntemler uygulayarak gözle görülmeyen tümör hücrelerini de yok edilmesi gerekir. Sıvı nitrojen püskürtme yöntemiyle kemik içi tümör hücreleri üzerine sıkılarak ortam anlık -1800  ye kadar düşürüp tekrar oda ısısına getirerek tümör hücrelerinin parçalanmasını yok olmasını sağlanmaktadır. Dev hücreli kemik tümörü hücrelerinin tamamen temizlendiğinden emin olduktan sonra oluşan boşluk sıklıkla kemik çimentosu olarak da bilinen özel bir kimyasal alaşımla doldurulmaktadır. Böylece hem mekanik olarak sağlam hem de tekrar tümör oluşumunu engelleme özelliğinden faydalanılmaktadır. Dev hücreli kemik tümörü küçük kemiklerdeyse ve aşırı kemik harabiyetine neden olmuşsa kemik komple çıkarılmakta ve yerine kemik nakli yaparak tedavi etmek mümkün olabilmektedir. Kalça (pelvis) gibi anatomisi karışık önemli organlara yakın bölgedeki ve çok geç fark edilmiş hastalarda dev hücreli kemik tümörü aşırı büyümüş ve kemik dışına taşmış olabilmektedir. Bu hastalarda denosumab denilen kemik yıkımını azaltan, yapımını artıran bir takım ilaçlar kullanılarak tümör küçültülerek ameliyat ile tümör çıkarılabilir hale getirmek mümkündür.   

Dev hücreli kemik tümörleri hakkında sık sorulan sorular

Dev hücreli kemik tümörü ameliyatı sonrası nelere dikkat etmek gerekir?

Dev hücreli kemik tümörü ameliyatından sonra dikkat edilmesi gereken konular, hastanın durumuna, tümörün görüldüğü kemiğe, kemikteki hasara göre değişebilmektedir. Çevre dokuların iyileşmesi, eklem hareketlerinin açılması için ilk 6 hafta egzersizler veya fizik tedavi almasını önerilmektedir. Dev hücreli kemik tümörü ameliyatı sonrası kabaca ilk üç hafta hassas olup kısmi yük vererek hastanın yürümesine izin verilebilmektedir. Dev hücreli kemik tümörleri tekrarlamaya meyilli olduğu için düzenli aralıklarla kontrol edilmesi olası tekrar tümör oluşumu açısından önemlidir.

Dev hücreli kemik tümör kanser midir? 

Tümör kelimesi halk arasında kanser ile eşleştirilmektedir. Ancak dev hücreli kemik tümörlerinin klasik tipi kötü huylu kemik kanserlerinden biri değildir. Hayatı tehdit etmez, ortaya çıktığı kemikte tekrar oluşmaya meyillidir.

Dev hücreli kemik tümörünün bitkisel veya doğal tedavisi var mıdır?

Dev hücreli kemik tümörünün bitkisel veya doğal tedavisi bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.

Dev hücreli kemik tümörü metastaz yapar mı?

Dev hücreli kemik tümörü iyi huylu tümörlerden biri olup genelde metastaz yapmamaktadır. Çok nadiren metastaz yapmış örnekleri olmakla birlikte bu metastazlarda diğer kemik tümörlerinde olduğu gibi hayatı tehdit edecek aşamaya ulaşmamaktadır.

Dev hücreli kemik tümörü ölüme neden olur mu?

Dev hücreli kemik tümörünün kendisi ölümcül değildir. Doğrudan ölüme neden olmaz. Ancak bazen dev hücreli kemik tümörleri özellikle leğen kemiği ve kalça kemikleri etrafında oluşup çok büyüyebilmektedir. Bu gibi durumlarda tümörün çok fazla büyümesi, tedavinin geç yapılması ya da cerrahi olarak çıkarılamayacak kadar ileri aşamalarda olursa yayıldığı organlardaki sorunlara bağlı hayatı tehdit edebilir.

Dev hücreli kemik tümörü tekrarlar mı?

Dev hücreli kemik tümörü iyi huylu kemik tümörlerinden olmakla birlikte lokal agresif tümörlerden olup tekrarlama riski vardır. Ancak tekrarlama riski bulunduğu kemikteki yayılım büyüklüğüne, yapılan ameliyatın başarısına göre değişmektedir.

Dev hücreli kemik tümörlerinde risk grubu var mıdır?

Dev hücreli kemik tümörleri daha çok büyüme çağı bittikten sonraki dönemde 20-40 yaş arasında kadın cinsiyette daha sık karşılaşılmaktadır. Özellikle diz bölgesindeki kemiklerde daha az sıklıkta kalça bölgesinde olmakla birlikte nadirde olsa tüm kemiklerde görülebilmektedir.

Dev hücreli kemik tümörü tedavi edilmezse ne olur?

Dev hücreli kemik tümörü tedavi edilmezse veya geç fark edilirse bulunduğu kemiği tamamen eritip yok edebilmekte ve çevre yumuşak dokulara yayılarak tedavisi neredeyse imkânsız hale gelebilmektedir. Özellikle pelvis bölgesi ve omurga kemiklerinde ortaya çıkar ve tedavi edilmezse hayatı tehdit edebilir.

Dev hücreli kemik tümörü genel olarak iyi huylu lokal agresif bir kemik tümörü olarak kabul edilir. Ancak ortaya çıktığı kemiği ileri derecede zayıflatan, bir takım kötü huylu tümörlerle karışabilen, ameliyat sonrasında bile tekrarlama riski yüksek olan dikkate alınması ve tüm detaylarıyla doğru değerlendirilip en iyi tedavinin yapılması gereken bir kemik tümördür.