Bağırsak sarkması nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Bağırsak sarkması olarak bilinen rektal prolapsusta genellikle ıkınma sırasında anüsten çıkan kırmızımsı bir kitle fark edilebiliyor. Kitle anüsün içine geri kayabiliyor veya görünür halde kalabiliyor. Rektal prolapsus bağırsak hareketlerini kontrol edememek gibi hayat konforunu olumsuz etkileyen durumlara da neden olabiliyor. Bağırsak sarkması durumu fark edilir edilmez bir uzmana başvurulması hastalığın daha kötü sonuçlar doğurmadan tedavi edilebilmesi için büyük önem taşıyor. Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Alihan Gürkan, bağırsak sarkması hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Bağırsak sarkması nedir?

Rektal prolapsus, rektumun içindeki mukoza kısmının dışarıya çıkmasıdır. Mukoza kısmının dışarıya çıkması ileri derece bir hemoroid gibi algılanır ve semptom verir. Ancak bazen dokular o denli gevşer ki sadece rektumu oluşturan üç katmandan ilk katman olan mukoza kısmının dışarıya çıkmasının yanında aynı zamanda kas ile birlikte tüm rektumun da dışarıya çıkması da olabilir. Bu da rektal total prolapsus olarak adlandırılır.

Bağırsak sarkmasında hastanın konforunu son derece olumsuz etkileyen ve sosyal anlamda tolere edilebilecek bir durum değildir. Hastalar her zorlu defekasyondan sonra çıkan kısmı elleriyle içeri itmek zorunda kalırlar. Zaten başlangıçtaki tedavilerden biri de çıkan dokuyu elle içeriye ittirmektir. 1-2 cm’den 5-10 cm’ye kadar bir dışarıya çıkma söz konusu olabilmektedir.

Bağırsak sarkması belirtileri nelerdir?

Anüsün dışında bir şişkinlik hissetmek. Anal açıklığının dışında kırmızı bir kitle görmek. Anüs veya rektumda ağrı. Rektumdan kanama. Anüsten kan, kaka veya mukus sızıntısı.

Bağırsak sarkması kimlerde görülür?

Bağırsak sarkmasının nedenlerinin altında rektumun boşalmasını engelleyici durumlar ve o dokunun zayıflaması yatar. Doku zayıflığından bahsedildiği için genellikle 50 yaşının üstündeki kişilerde görülür. 

Vakaların 3’te birine yakını kadınlardan oluşmaktadır. Çok zorlu doğum yapmış, uzun süren kabızlık şikayeti yaşamış kadınlarda daha sık görülmektedir.

Bağırsak sarkması nasıl teşhis edilir?

Bazen rektal prolapsusu hemoroidden ayırt etmek zor olabilir. Rektal prolapsusu teşhis etmeye yardımcı olmak için aşağıdaki yöntemlere başvurulabilir.

Dijital rektal muayene  

Sfinkter kaslarının gücünü değerlendirmek ve rektal bölgede herhangi bir anormallik olup olmadığını kontrol etmek için elle muayene uygulanır.

Anal manometri

Anüs ve rektuma dar, esnek bir tüp yerleştirilir. Tüpün ucundaki küçük bir balon genişletilebilir. Bu test, anal sfinkterin sıkılığını ve rektumun hassasiyetini ve işleyişini ölçmeye yardımcı olur.

Kolonoskopi

Polipler veya kolon kanseri gibi diğer durumları ekarte etmek ve tüm kolonu incelemek için rektuma esnek bir tüpün yerleştirildiği bir kolonoskopi yapılabilir.

Bağırsak sarkması nasıl tedavi edilir?

Genellikle ileri yaş hastalığı olarak karşılaşılan bağırsak sarkması tedavi edilemeyecek bir hastalık değildir. Dokular daha fazla dejenere olmadan hastaların tedavi için başvurmaları çok önemlidir. Başlangıçta, hastaların dışkılama düzeninin sağlanması planlanır. Kabızlığın tedavi edilerek yumuşak bir dışkılama sağlanması amaçlanır. Eğer kabızlığa neden olan tiroidin az çalışması, metabolizma düşüklüğü gibi başka nedenler varsa bu durumları tedavi edecek yollar izlenir. Bu düzenlemeler ile tedavide yarar görülemeyen durumlarda cerrahiye başvurulur. Basit mukozal prolapsuslarda mukoza tıpkı hemoroidlerde olduğu gibi ufak bir stepper ile kesilip boyu kısaltılarak içeriye çekilebilir.

Aynı prensip geniş, büyük rektal prolapsuslarda da kullanılabilir. Önceden rektumun çıkan kısmının askılandığı yöntemlere başvurulurdu. Şimdi daha ziyade rektumun boyunun kısaltılıp, sarkan kısmın kesilerek yeniden birleştirildiği yöntemler uygulanır.

Bağırsak sarkması hakkında sık sorulan sorular 

Bağırsak sarkması tedavi edilmezse ne olur?

Bağırsak sarkması göz ardı edilmemesi gereken bir hastalıktır. Tedavisi eğer planlanmazsa soliter rektal ülser diye adlandırılan, kanamaya yol açabilecek ve kanserle karıştırılabilecek bir ülser oluşabilir. Bağırsak sarkması fark edilir edilmez, başlangıcında bir genel cerrahi uzmanına başvurması büyük önem taşır. Her dışkılamada içeriye itmek kesinlikle yanlış bir yaklaşımdır.

Tedavi edilmeyen hemoroid bağırsak sarkmasına neden olur mu?

Tedavi edilmeyen hemoroid bağırsak sarkmasına dönüşemez. Ancak bağırsak sarkması çok ilerlemiş bir hemoroid gibi belirti verebilir. İki hastalığın oluşumu farklıdır. Birinde o katmanın dışarıya çıkması söz konusudur. Diğerinde ise mevcut damar yatağına bası gelişmektedir. Oluşumları benzediği için aynı şekilde belirti verebilir ama her ikisi de irili ufaklı anal bölge hastalığıdır ve mutlaka bir profesyonelden destek alınması gerekmektedir