Kolit ve Ülseratif Kolit Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
Kolit ve Ülseratif Kolit Kolit, kalın bağırsağın iltihaplanma sonucu tahriş olması ve şişmesidir.
Kolit Nedir?
Kolit, sindirilen besinlerin dışkı haline geldiği kalın bağırsağın (kolon) iç astarının iltihaplanmasıyla karakterize akut veya kronik bir hastalıktır. Özet haliyle İltihaplanma olarak adlandırılan kolit, kalın bağırsakta tahriş ve şişmeye neden olarak buradaki iç astarda ülser denen yaralara yol açar. En yaygın ve sık görüleni ülseratif kolit olan bu hastalık, kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler ve sürekli kontrol altında tutulmayı gerektirir.
En yaygın nedeni virüs, zararlı bakteriler veya parazitlerin kalın bağırsağında iltihaplanma meydana getirmesi olan kolit, crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları sonucunda da ortaya çıkabilir. Ayrıca kalın bağırsaktaki azalan kan akışı ve alerjik reaksiyonların da kolit hastalığını tetiklediği görülür.
En yaygın kolit belirtileri arasında ise karın ağrısı, kramp, karın şişkinliği, kansızlık, iştahsızlığa bağlı kilo kaybı ve dışkıda kan görülmesidir. Tedavi, genellikle kolite neden olan enfeksiyonların giderilmesini içerir.
Kolit Neden Olur?
Virüs, zararlı bakteriler veya parazitlerin kolon olarak bilinen kalın bağırsakta iltihaplanma oluşturması sonucunda kolit hastalığı meydana gelir. Campylobacter, shigella, E. Coli, yersinia ve salmonella kolite neden olan en yaygın bakterilerdir. Bakterilerden kaynaklanan gıda zehirlenmesi, crohn hastalığı veya alerjik reaksiyonlar da kolit hastalığına yol açabilir. Tüketilen besinler ve stres kolite yol açmaz ancak semptomlarını tetikleyebilir.
Kolit hastalığı şu nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar: Virüs, zararlı bakteriler veya parazitler Bakteri kaynaklı gıda zehirlenmesi Crohn hastalığı Alerjik reaksiyonlar Kalın bağırsaktaki kan akışının azalması Radyasyon tedavisi
Yukarıda yer alan nedenlerin dışında sürekli tüketilen gıdalar ve yoğun stres altında yaşamak da kolit hastalığının semptomlarını tetikleyici özellik gösterebilir.
Kolit Belirtileri Nelerdir?
Hastalığın şiddetine bağlı olarak kolit belirtileri de değişebilir. En yaygın kolit belirtileri arasında karın ağrısı veya kramp, karın şişkinliği, dışkıda kan görülmesi, kanlı ishal, iştahsızlığa bağlı kilo kaybı, mide bulantısı ve kusma yer alır.
Kolit belirtileri genel olarak şunları içerir: Karın ağrısı veya kramp Karın şişkinliği Dışkıda kan görülmesi Kanlı ishal veya kabızlık İştahsızlığa bağlı kilo kaybı Mide bulantısı ve kusma Kansızlık Ateş ve titreme Makatta akıntı Cilt döküntüleri Karaciğer fonksiyonlarında bozukluk Gözde kızarıklık ve yanma hissi Eklem ağrıları ve eklemlerde şişme
Bu ve benzeri belirtilere sahipseniz kolit şüphesiyle doktora başvurmakta fayda vardır.
Kolit Bulaşıcı mıdır?
Kolitin bulaşıcı olan ve olmayan çeşitleri bulunur. Bu çeşitler şöyle sınıflandırılabilir: Enterit: Bulaşıcı olan ve olmayan çeşitleri vardır Proktit: Bulaşıcı olan ve olmayan çeşitleri vardır Crohn hastalığı: Bulaşıcı değildir Ülseratif kolit: Bulaşıcı değildir. Alerjik kolit: Bulaşıcı değildir Psödomembranöz kolit: Bulaşıcıdır. Enfeksiyöz Kolit: Birçok tipi bulaşıcıdır ancak bulaşıcı olmayan tipleri de vardır. İskemik kolit: bulaşıcı değil Mikroskobik kolit: Bulaşıcı değil
Bulaşıcı tipte kolit, kişiden kişiye yayılabilir. Bulaşıcı kolit hastalığı, genellikle temas, yoluyla kişiden kişiye geçebilmektedir. Bununla birlikte gıda, sıvı hatta kıyafetlerle bile kişiden kişiye yayılabilen kolit tipleri bulunmaktadır.
Kolit Çeşitleri Nelerdir?
Kolit, hastalığın şiddetine ve yaygın görülme durumuna bağlı olarak kendi içinde bazı türlere ayrılır. Bu türler şu şekildedir:
Psödomembranöz kolit: Psödomembranöz kolit, kalın bağırsakta Clostridium Difficile bakterisinin aşırı çoğalmasından kaynaklanır. Aslında bu tür bakteriler bağırsaklarda zaten bulunmaktadır. İyi bakterilerin varlığıyla dengelendiği için bir soruna yol açmazlar. Ancak, bazı ilaçlar özellikle antibiyotiklerin kullanımı bağırsaktaki iyi bakterilerin yok olmasına veya sayılarının azalmasına neden olarak kolit oluşmasına zemin hazırlayabilir.
İskemik kolit: Kalın bağırsağın herhangi bir nedenle kan akışının kesilmesi veya azalması sonucu görülen iltihaplanmaya iskemik kolit adı verilir. İskemik kolit her yaş gurubunda görülebilmekle birlikte genellikle 64 yaş ve üstü kişilerde daha yaygındır. Kan akışının azalması ishal, ağrı ve ateşe yol açabilirken genellikle şu kişilerde daha sık görülür: Kalp yetmezliği olanlarda Diyabetle mücadele edenlerde, Kolonun kan akışına zarar veren bir ameliyat geçirenlerde, Radyoterapi tedavisi görenlerde, Damar sertliği hastalarında, İnme geçirenlerde, Kan dolaşımını etkileyen periferik arter hastalığında, Yüksek ve düşük tansiyonlu kişilerde, Travma geçirenlerde, Sigara içen kişilerde, Kansızlık yaşayanlarda, Kolon kanseri hastalarında iskemik kolit daha yaygın rastlanır.
Spastik kolit: Spastik kolik hastalığının nedeni tam olarak bilinmemektedir. Sinirsel kolit olarak da bilinen spastik kolit genellikle duygusal ve stresli kişilerde daha fazla ortaya çıkmaktadır. Kadınlarda erkeklere oranla neredeyse 2 kat daha fazla görülen spastik kolit kişide kabızlık ve ishale yol açabilir.
Mikroskobik kolit: Çok sık görülmeyen mikroskobik kolit kolon astarının mikroskop altında incelendiğin zamanlarda belirlenebilir. Kolonoskopi ile teşhisi konulabilen mikroskobik kolitte dışkıda kan görülmez. Mikroskobik kolitin iki türü bulunmaktadır.
Lenfosittik kolit: Kolonun iç kısmında bir tür beyaz kan hücresi olan lenfositlerin birikimi söz konusudur.
Kolajenöz kolit: Kolajenöz kolit bulaşıcıdır ve kolon astarın hemen altında ek bir kolajen tabakası bulunur.
Kalın bağırsakta oluşan enflamasyon ve kolajen kolondan su emilimini engelleyerek ishale yol açmaktadır. İshalin 2 haftadan uzun sürdüğü durumlarda, kilo kaybı yaşandığında ve şiddetli karın ağrılarında doktora başvurmak gerekir.
Alerjik kolit: Daha çok çocuklarda görülen alerjik kolit genellikle inek veya soya sütü alerjilerine bağlı gelişir. Gaz Karın ağrısı Bulantı İshal ve kabızlık Kanlı dışkı gibi belirtileri olan çocuklarda kolonoskopi yöntemiyle teşhis konulabilmektedir.
Radyasyon kolit: Kanser tedavisinde görülen radyoterapinin yan etkisi olarak kalın bağırsakların zarar görmesi sonucu ortaya çıkar.
İnflamatuar bağırsak hastalıklarının yol açtığı kolit: İnflamatuar bağırsak hastalıkları crohn hastalığı ve ülseratif kolittir. İki hastalığın belirtileri birbirine benzemekle birlikte farklılıkları da bulunmaktadır.
Crohn hastalığı: Crohn hastalığı genellikle ince ve kalın bağırsaklarda görülmekle birlikte rahatsızlık sindirim sisteminde ağızdan makata kadar olan bölgede etkili olabilir. Neden olduğu rahatsızlık kişiden kişiye değişebilir. Bazı hastalarda yaşamı tehdit edici boyutlara ulaşabilir. Crohn hastalığında bağırsaklarda yara oluşmaz.
Ülseratif kolit: Bağışıklık sisteminin sağlıklı dokulara saldırması sonucu oluştuğu düşünülen ülseratif kolit, inflamatuar kalın bağırsak hastalığıdır. Ülseratif kolit kolan yani kalın bağırsağın, rektumun veya her ikisinin de iltihaplandığı zaman oluşmaktadır. Meydana gelen iltihap kalın bağırsağın iç yüzeyinde ülser yani küçük yaraların oluşmasına yol acar.
Kalın bağırsakta oluşan iltihap, bağırsak içi hareketlerin hızlanmasına neden olur ve sık sık boşalmasına yol acar. Bağırsak yüzeyindeki hücreler bu boşaltım sırasında yok olması ülser oluşumu da artırır.
Ülseratif Kolit Nedir?
Ülseratif kolit, kalın bağırsağın ve rektumun iç zarının iltihaplandığı inflamatuar bir bağırsak hastalığıdır. Ülseratif kolit hastalığında kolonun astarı iltihaplanır ve küçük açık yaralar veya ülserler meydana gelir.
Tam olarak hangi sebeple meydana geldiği belirsiz olan ülseratif kolit, genetik faktörlere bağlı olarak her yaştan kişiyi etkileyebilir. Ülseratif kolit, bağışıklık sisteminin sağlıklı dokuları düşman olarak görmesi sonucunda meydana geldiği değerlendirilir.
Yaygın ülseratif kolit belirtileri arasında da karın ağrısı, ağrıyla birlikte karından gelen sesler, ishal, rektal bölgede ağrı, makattan kan gelmesi, ishal ve ateş bulunur.
Ülseratif kolitin tedavisi ise genellikle ilaç, diyet ve cerrahi yöntemleri içerir.
Ülseratif Kolit Neden Olur?
Ülseratif kolitin, bağışıklık sisteminin sağlıklı dokuları düşman olarak görmesi sonucunda meydana geldiği düşünülür. Bu süreci tetikleyen faktörler arasında ise genetik, beslenme alışkanlıkları, enfeksiyona bağlı hastalıklar yer alır. Stres ise ülseratif kolite neden olmasa da hastalığın şiddetini veya semptomlarını tetikler.
Ülseratif kolite yol açan faktörleri tek bir başlık altında şöyle toplamak mümkündür: Genetik faktör Beslenme alışkanlıkları Enfeksiyona bağlı hastalıklar Bazı ilaçların kullanımı Stres (Hastalığa neden olmaz ama semptomlarını tetikler)
Ülseratif Kolit Belirtileri Nelerdir?
Ülseratif kolit hastalığının belirtileri karın ağrısı, ağrıyla birlikte karından gelen sesler, rektalde ağrı, makattan kan gelmesi, ishal, ateş ve mide bulantısıdır. Hastalığın seyrine göre de farklı belirtiler görülebilir.
Ülseratif kolit hastalığında karşılaşılan yaygın belirtiler şunlardır: Karın ağrısı ve karından artarak gelen sesler Makattan kan gelmesi İshal Rektal ağrı Kilo kaybı ve iştahsızlık Halsizlik ve bitkinlik Ateş, titreme Eklem ağrısı ve eklem şişmesi Mide bulantısı Dehidrasyon Cilt sorunları Ağız yaraları Göz iltihabı
Ülseratif kolit ataklarını çok şiddetli geçiren kişilerde nefes darlığı ve düzensiz kalp atışları da yaşanabilmektedir.
Ülseratif Kolit Çeşitleri Nelerdir?
Ülseratif kolitte meydana gelen inflamasyonun bölge ve derecesine göre farklı ülseratif kolit tipleri bulunmaktadır. Bunlar şöyle açıklanabilir: Ülseratif proktit: Rektum ile sınırlı iltihaplanmadır. Proktosigmoidit: Rektum ve rektuma bitişik kolonun kısa bir bölümünün iltihaplanmasıdır Sol taraflı kolit: Rektumda başlayan ve kalın bağırsağın sol kısmını içeren iltihaplanmadır. Pancolitis veya evrensel kolit: Tüm kolonun iltihaplanmasıdır.
Ülseratif kolit kolon kanserine neden olur mu?
Tedavi edilmeyen veya kontrol altına alınmayan ülseratif kolit kolon kanseri riskini artırmaktadır. Ülseratif kolitin neden olabileceği diğer rahatsızlıklar ise şunlardır; Kalın bağırsak duvarının kalınlaşması Kolonun delinmesi Bağırsakta kanama Aşırı su kaybı Sepsis Nadiren de olsa karaciğer rahatsızlıkları Pıhtılaşma riski Omurilik kemikleri arasında eklem iltihabı
Ülseratif Kolit Teşhisi Nasıl Yapılır?
Doktor muayenesinden sonra ülseratif kolit teşhisi için farklı test ve tetkikler yapılabilmektedir. Kan ve dışkı testi: Kansızlık varlığı, yeterli alyuvar olup olmadığı, kanda enfeksiyon olup olmadığı, dışkıda beyaz kan hücresi varlığı basit testlerle belirlenebilir. Endoskopi ve kolonoskopi: Mide, yemek borusu, ince bağırsak ve kalın bağırsak incelenir. İşlem sırasında parça alınarak detaylı inceleme yapılabilir. Esnek sigmoidoskopi: Kalın bağırsağın son kısmı olan rektum ince, esnek ve ışıklı bir tüp ile incelenir. Bilgisayarlı tomografi(BT) ve Manyetik Rezonans (MR)
Röntgen ülseratif kolit teşhisinde az kullanılan bir görüntüleme yöntemidir ancak özel durumlarda röntgen çekilebilir. Röntgen tetkiki yapılmadan önce baryumlu lavman yapılarak bağırsakların daha net görülmesi sağlanmaktadır.
Kolit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kolit tedavisi hastalığın nedeni ve tipine göre farklılık göstermektedir. İşte kolit tedavisinde uygulanan tedavi yöntemleri:
Psödomembranöz kolit tedavisi
Kullanılan ilaçların neden olduğu Psödomembranöz kolit tedavisinde neden olan ilacın kesilmesi birinci adımdır. Psödomembranöz kolit tedavisine başladığınızda, belirtiler ve semptomlar birkaç gün içinde iyileşmeye başlayabilir. Şikayetlerin devam ettiği durumlarda rahatsızlığa neden olan Clostridium Difficile bakterisine karşı antibiyotik kullanılabilir. Tekrarlayan Psödomembranöz kolit durumlarında farklı ilaçlar ve cerrahi müdahale gündeme gelmektedir. Psödomembranöz kolitin tekrarlamaması için beslenme tarzı önemlidir. Bol sıvı tüketmek, Kahve, çay, kolalı içecekler ve alkolden uzak durun Yumuşak, kolay sindirimli yiyecekler seçin. Gün içindeki öğün sayısını çoğaltın Baharatlı, yağlı veya kızartılmış tahriş edici gıdalardan kaçının
İskemik kolit tedavisi
İskemik kolit tedavisi yaşanan rahatsızlığın şiddetine bağlıdır. İskemik kolit ataklarının birçoğu geçicidir ve genellikle kendiliğinden düzelmektedir. Sıvı diyeti, yakın gözlem ve antibiyotiklerle hafif geçirilen iskemik kolit atakları ayakta tedavi edilebilir. Bağırsaklara kan akışını sağlamak amacıyla damar açıcı ilaçlar kullanılabilir. Kan pıhtılaşması olan hastalarda pıhtı çözücü ilaç kullanılabilir Tedaviden istenilen başarının elde edilmemesi cerrahi müdahaleyi zorunlu kılabilir. Kalp yetmezliği veya alta yatan başka bir rahatsızlık varsa öncelikle bunun tedavi edilmesi gerekir. Kan damarlarını daraltabilen migren, hormon ve bazı kalp ilaçları kesilebilir Kolonun delindiği, bağırsakta tıkanıklığın yaşandığı veya bağırsakta ölü dokunun olduğu durumlarda cerrahi yönteme başvurulmaktadır.
Spastik kolit tedavisi
Strese bağlı olarak geliştiği düşünülen spastik kolit tedavisinde kalın bağırsakta iltihap görülmediği için antibiyotik kullanılmaz. Genellikle kabızlık ve ishal giderici ilaçların kullanıldığı spastik kolit tedavisinde hastalara, stresle mücadele yolları tavsiye edilir.
Mikroskobik kolit tedavisi
Mikroskobik kolitin tedavisi diğer kolit çeşitlerine göre daha kolaydır. Genellikle kendiliğinden düzelebilmektedir. Çok nadir hastada uzun süreli tedavi gerekmektedir. Tedavide genellikle diyet ve ishali hafifletmeye yönelik ilaçlar kullanılır.
Radyasyon kolit tedavisi
Radyoterapinin yan etkisi olarak ortaya çıkan radyasyon kolit, radyoterapi tedavisinin bitmesiyle birlikte kendiliğinden ortadan kalkar.
Ülseratif kolit tedavisi
Ülseratif kolit kronik bir hastalıktır. Ülseratif koliti tedavisi genellikle ilaç, diyet ve cerrahi yöntemi kapsamaktadır.
Ülseratif kolit ilaç tedavisi
İltihap ve şişkinliği azaltmak için antibiyotik, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar, biyolojik olarak adlandırılan ilaçlar kullanılabilir. İshal, kanama ve karın ağrısı gibi durumlarda farklı ilaçlar kullanılabilir. Şikayetlere yönelik ilaçlar kullanılırken rahatsızlığın alevlenme sıklığını azaltmaya yönelik ilaçlar da kullanılabilmektedir.
Ülseratif kolit cerrahi tedavisi
İlaç tedavisinden fayda görmeyen ve şikayetleri çok şiddetli olan hastalara cerrahi yöntem tavsiye edilmektedir. Ülseratif kolitin cerrahi tedavisinde kalın bağırsak tamamın çıkartılmaktadır.
Ülseratif kolit diyeti
Tüketilen besinler ülseratif kolit hastalığına neden olmazlar ancak yaşanan şikayetleri azaltıp çoğalmasında etkindirler. Ülseratif kolit hastası bir kişi şikayetleri azaltmaya yönelik diyetlerini zaman zaman değiştirebilir. Ülseratif kolit hastalarında ishal ve kanama şikayetleri su kaydı, elektrolit dengesizliği ve yeterli beslenememe sorunlarına yol açabilir. Şikayetler dengeli beslenme şansını ortadan kaldırdığında gıda takviyelerinin alınması gündeme gelebilir. Alınacak takviyeyle ilgili muhakkak doktora danışılması gerekir.
Her hasta için aynı diyet uygulanması sorunlara yol açabilir. Yaşanan şikayetlere göre her hasta kendine uygun diyeti uygulamalıdır. Yapılan tetkik ve takiplerin ardından hastaya uygun diyet şekli belirlenmelidir. Yüksek kalorili bir diyet: Ülseratif kolit hastalarının birçoğu yetersiz beslenme sonucu kilo kaybı yaşamaktadır. Yüksek kalorili bir diyet bu sorunları önleyebilir. Laktoz içermeyen bir diyet: Ülseratif koliti olan kişilerde laktoz intoleransı da olabilir. Düşük yağlı bir diyet: Ülseratif kolit, yağ emilimini engelleyebilir. Yağlı yiyeceklerin tüketilmesi şikayetlerin artmasına neden olabilir. Düşük lifli bir diyet: Bağırsak hareketlerinin ve karında yaşanan krampların azalmasına yardımcı olabilir. Düşük tuzlu diyet: Hastaların su tutulumunu azaltmaya yardımcı olmak için kortikosteroid tedavisine girdiğinde kullanılır. Glutensiz diyet: Ülseratif kolit hastaları da glutene karşı duyarlı olabilir.
Kolit ve Ülseratif Kolit Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kolit hastalığı tehlikeli midir?
Kolit kalın bağırsak olarak bilinen kolonu etkileyen bir hastalıktır. İltihaplanma olarak adlandırılan kolit, kalın bağırsakta tahriş ve şişmeye neden olarak buradaki iç astarda ülser denen yaralara yol açar. Kolit yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ve sürekli kontrol altında tutulması gereken bir hastalıktır.
Kolit ağrısı nereye vurur?
Kolit ağrısı genelde karnın genelinde kramp şeklinde ağrılar meydana getirir. Sık görülen bölgesi ise karnın sol tarafıdır.
Kolit hastaları ne yememeli?
Eğer kolit hastasıysanız alkol ve kafeini hayatınızdan çıkarmanız gerekir. Bunların yanında süt ürünleri de kolit hastalarının şikayetlerini artırabilir.
Ülseratif kolit şikayetlerini artıran besinler nelerdir?
Tüketilen besinler ülseratif kolite neden olmasa da yaşanan şikayetleri artırabilir. Şikayetleri artıran besinleri bilmek şikayetlerin yaşanma sıklığını azaltabilir. Genel anlamda ülseratif kolit şikayetlerini artıran besinler alkol, kahve, çikolata, süt ürünleri, kuru fasulye, kurutulmuş meyveler, patlamış musur, sarımsak, kavuz-karpuzdur. Bu sayı daha da artırılabilir.
Ülseratif kolite ne iyi gelir?
Ülseratif koliti tedavisinde tüketilen gıdaların etkisi atakların sıklığı ve şiddetini azaltmaya yöneliktir. Ülseratif kolite iyi gelen besinlerin başında somon, ton balığı, melisa çayı, antioksidan açıdan kızılcık, yumurta, yoğurt, kefir, avokado, yulaf ezmesi, havuç suyu, muz, kiraz şeftali ve zerdeçal gelir.Ülseratif kolit için tavsiye edilen doğal yöntem ve bitkisel besin takviyelerini kullanmadan önce muhakkak doktora danışmak gerekir. Doğal yöntem olarak tabir edilen otlar ve takviyeler yan etkileri nedeniyle tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Ülseratif kolit hastaları için probiyotiklerin kullanımıyla ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Sindirim sisteminde bulunan yararlı bakterilerin artırılmasının hastalığa iyi gelebileceği düşünülmektedir ancak bilimsel çalışmalarda bununla ilgili somut bir kanıt bulunamamıştır.
Ülseratif kolit şikayetlerini arttıran besinleri nasıl anlarım?
Ülseratif kolit hastalarının günlük yiyecek listesi tutmasında fayda vardır. Günlük tüketilen besinlerin ardından hissedilen belirtiler bir deftere not edilmelidir. Bu yolla şikayetlerin artmasına neden olan besinlerin listesini çıkarmak mümkündür. Bu listeyi doktor ve diyetisyenle paylayarak dengeli ve yeterli beslenmeyi sağlarken şikayetleri tetikleyecek gıdalardan uzak durulabilir.
Besinler haricinde ülseratif kolit şikayetlerini neler arttırır?
Tüketilen gıdaların yanında çevresel faktörler de ülseratif şikayetlerini artırabilir. Stres, ülseratif kolite neden olmamakla birlikte yaşanan şikayetlerin artmasına zemin hazırlayabilir. Alınan bazı ilaçlar, ülseratif kolit şikayetlerinin şiddetli geçmesine yol açabilir.
Ülseratif kolit atakları ne kadar sürer?
Ülseratif kolit ataklarının yaşanmasına neyin yol açtığı tam olarak bilinmemektedir. En yaygın olarak karşılaşılan neden tedavi için alınan ilaçların aksatılması olarak karşımıza çıkmaktadır. Stres ve tüketilen gıdalar da ataklarının yaşanmasında etkili rol oynamaktadır. Ülseratif kolit atakları kişiden kişine değişmekle birlikte birkaç günden birkaç aya kadar sürebilir.
What's Your Reaction?
